Ngân hà

荒海や佐渡に横たふ天の河
Ara umi ya  Sado ni yokotau  Ama-no-gawa
Basho

Biển hoang
vắt ngang đảo Sado
sông Ngân

Bài haiku này nằm trong tập ký Lối mòn miền Oku của Basho. Trong tập ký Basho không viết gì về bài haiku này. Ông chỉ nói rằng ông bị ốm khi tới Echigo. Đảo Sado là nơi từng để lưu đày những người bị tội nặng, chỉ sau tội tử hình. Đảo Sado cũng là nơi có mỏ vàng lớn của Nhật Bản. Bài haiku để lại ấn tượng rất mạnh về một dải Ngân hà vắt ngang biển qua đảo Sado. Kawabata trong tiểu thuyết Xứ tuyết từng viết: "Dải Ngân Hà... Anh cũng ngước nhìn lên. Shimamura có cảm tưởng như đang bơi lội trong đó, ánh sáng xanh của nó như tỏa gần đến độ anh cảm thấy như bị hút lên trên ấy. Phải chăng cái ấn tượng trước cảnh mênh mông lộng lẫy, nhà thơ Basho đã tả nó như một cánh cung hòa bình bắc qua đại dương sôi sục? Bởi, ngay trên đầu anh, dải Ngân Hà nghiêng cái vòng cung xuống, ôm lấy trái đất". Kawabata đã lấy cảm hứng về dải Ngân hà từ chính bài haiku này của Basho. Kết thúc Xứ tuyết cũng là hình ảnh của dải Ngân hà: "Anh bước lên để đứng cho vững và khi anh ngã đầu về phía sau, dải Ngân hà tuôn chảy lên anh trong cái thứ tiếng thét gầm giận dữ"  (Các đoạn trích trong Xứ tuyết lấy từ bản dịch của Ngô Văn Phú và Vũ Đình Bình). Có thể nói Kawabata đã cảm nhận được chiều sâu của bài haiku của Basho. Khi đọc tiểu thuyết nước ngoài chúng ta luôn phải vượt qua những rào cản văn hóa. Trong Xứ tuyết, Kawabata viết về bài haiku của Basho, nhưng ông không dẫn ra bài haiku. Kawabata không cần dẫn ra bài haiku của Basho, bởi vì khi nói về Basho và dải Ngân hà bắc qua biển hoang, người Nhật có lẽ ai cũng biết là đang nói tới bài haiku trong Lối mòn miền Oku. Nhưng khi đọc Xứ tuyết, liệu có bao nhiêu người trong chúng ta cảm nhận được nguồn gốc từ bài haiku của Basho? Đó là nỗi buồn sâu thẳm của sự đọc, như dải Ngân hà tĩnh lặng tuôn chảy trên biển hoang đang cuộn trào sôi sục.