Bích vân thiên, hoàng hoa địa

Bài "Bích vân thiên, hoàng hoa địa..." trong Tây sương ký qua diễn xướng của Việt kịch, Kinh kịch và Côn khúc. Có lẽ, Việt kịch dễ nghe và Kinh kịch khó nghe hơn cả.

Việt kịch

Kinh kịch

Côn khúc

Rừng phong

Rừng phong thu đã nhuốm màu quan san
Nguyễn Du

Tôi chợt nhớ tới câu "Hiểu lai thùy nhiễm sương lâm túy", sáng sớm ai nhuộm rừng sương say, trong Tây sương ký. Đó là một câu trong đoạn khúc Trường đình tống biệt rất nổi tiếng. Một rừng phong nhuộm sương trở nên đỏ rực như đang say. Đó cũng là ly biệt, là nước mắt tiễn đưa. Đó là màu quan san. Chữ "nhuốm" nghe có vẻ hay hơn "nhuộm", nhưng có lẽ "nhuốm" là không đúng trong câu thơ của Nguyễn Du. "Nhuốm" là động từ tự thân, không có bổ ngữ, không thể thu nhuốm rừng phong một màu quan san, chỉ có thể là thu nhuộm rừng phong một màu quan san. Nhưng có thể thơ không cần phải đúng ngữ pháp. Tuy không có bằng chứng điển tích, tôi nghĩ câu thơ của Nguyễn Du chính là một kiểu phiên bản câu hát trong Tây sương ký.

Bích vân thiên
hoàng hoa địa
tây phong khẩn
bắc nhạn nam phi
hiểu lai thùy nhiễm sương lâm túy
tổng thị ly nhân lệ

Trời mây xanh
đất hoa vàng
gió Tây gấp
nhạn Bắc bay về Nam
sáng sớm ai nhuộm rừng sương say
tất cả là nước mắt người ly biệt

Nhượng Tống dịch thành:

Bầu trời thăm thẳm xanh lơ
Đìu hiu mặt đất lơ thơ hoa vàng
Gió Tây thổi buốt can tràng
Về Nam nhạn Bắc kêu thương lạc loài! 
Rừng phong ai nhuộm đỏ tươi
Đều là nước mắt những người biệt ly