Quả nam thiên

Hoa nam thiên nở vào mùa hè và đến mùa thu kết thành từng chùm quả. Chùm quả nam thiên trông cũng rất đẹp, như là hoa. Mùa thu không chỉ có lá vàng, không chỉ có hoa cúc, mà còn có cả những chùm quả đỏ. Tất cả đều là những đóa hoa của trời và đất.

Shiki có bài haiku sau:

Akaki mi no hitotsu koborenu shimo no niwa

Tôi dịch như sau:

Chùm quả đỏ
Một quả rơi
Xuống sân sương

Khi dịch bài haiku này tôi chợt nhớ tới mấy câu thơ của Lý Bạch:

Tương tư hoàng diệp lạc
Bạch lộ thấp thanh đài

Nhớ nhau lá vàng rụng
Sương trắng đẫm rêu xanh

Mùa thu của Lý Bạch có lá vàng, có sương trắng, có rêu xanh. Và ở đó là nỗi nhớ khôn nguôi. Mùa thu trong bài haiku của Shiki có chùm quả đỏ và một sân sương. Một quả trong chùm quả rơi xuống sân sương. Một chấm đỏ trên một nền sương trắng. Ở đấy có nỗi nhớ khôn nguôi không? Tôi không biết. Nhưng ở đấy là nỗi niềm tịch mịch, cô quạnh như cái chấm đỏ trên nền sân sương đấy. Đỏ và trắng lạnh. Cháy bỏng và cách xa. Một nỗi buồn man mác của mùa thu đã đến và lại sắp xa, như những giọt sương trên sân.

Bài haiku của Shiki chỉ nói về chùm quả đỏ, không nhất thiết phải là chùm quả nam thiên. Nhưng tôi nghĩ về chùm quả nam thiên, như thứ quả của một loại trúc trồng trong sân, cho lá đỏ và quả đỏ mỗi khi thu về.