Ngày cuối năm

旧里や臍の緒に泣くとしの暮
Furusato ya hezo no o ni naku toshi no kure
Basho

Cố hương
khóc dây cuống rốn
ngày cuối năm

Bài haiku này nằm trong tập Tiểu văn trong tráp sách (Oi no kobumi). Basho cho biết ông viết bài haiku trong lúc đang mệt mỏi và phiền muộn, và chỉ sau đấy ông mới nhận ra bài haiku không có quý ngữ. Quý ngữ là từ chỉ về mùa trong năm, một lề luật của thơ haiku truyền thống. Nhật Bản cũng giống như Việt Nam, nơi chôn rau cắt rốn là quê hương. Gốc của từ naku là "khấp", tức là khóc không thành tiếng. Tiếng Việt không làm sao phân biệt được "khấp" và "khốc".

Thời hiện đại, những đứa trẻ sinh ra không còn được chôn dây cuống rốn nữa. Người ta cho tất cả những thứ thừa ra của cuộc sinh nở vào lò thiêu. Con người thời hiện đại không làm sao có được cảm giác một phần của cơ thể mình đã nằm vĩnh viễn trong lòng đất quê hương. Dây cuống rốn là đường truyền sự sống từ người mẹ cho người con. Khi dây cuống rốn được chôn xuống đất, dường như đấy là một liên kết truyền sự sống vĩnh cửu của bà mẹ đất cho mỗi con người. Sự liên kết tuy mơ hồ mà bền chặt đấy đã biến mất. Thay thế vào đấy là sự tan biến và hư không trong ngọn lửa của lò thiêu lạnh lùng và vô cảm.