Cỏ chè vè

Cỏ chè vè thuộc nhóm thu thất thảo, bảy loại rau cỏ của mùa thu. Tên khoa học của cỏ là Miscanthus sinensis. Người Nhật gọi tên cỏ là "bạc" hay "mang" (suzuki), còn người Trung Quốc gọi là "mang". Cỏ mọc thành bụi gọi là "bạc". "Bạc" này cũng có nghĩa là mỏng, nhạt. "Mang" là cỏ gai hay có tua ở đầu. Không rõ "chè vè" có xuất xứ từ đâu.

Bài haiku sau của Issa:

juugoya ya ame mi no susuki ominaeshi

và bản dịch của tôi:

Đêm trung thu
mưa thấy
cỏ chè vè và nữ lang hoa

Nữ lang hoa cũng là một loại cây cỏ thuộc nhóm thu thất thảo, có hoa vàng nở ở đầu ngọn. Đêm trung thu rất hiếm khi mưa. Một đời người không biết có mấy lần thấy mưa trong đêm trung thu. Vì mưa nên đêm trung thu không thấy có trăng, chỉ thấy cỏ chè vè và nữ lang hoa từng bụi. Mưa mùa thu đã là một nỗi buồn hiu hắt. Mưa trong đêm trung thu càng thêm quạnh hiu. Xung quanh chỉ thấy toàn cỏ chè vè và nữ lang hoa, lại càng thêm đìu hiu. cô đơn. Một đêm trung thu buồn mênh mang, trải khắp như mưa đang rơi,  cứ như là đang có ánh trăng bàng bạc rải nỗi buồn mênh mang giữa đêm. Bài haiku không có trăng, nhưng dường như lại như đang có trăng. Bài haiku không nói hiển ngôn về nỗi buồn, nỗi cô đơn hiu quạnh, nhưng nỗi buồn, nỗi cô đơn, hiu quạnh lại trải khắp các chữ trong bài. Haiku là như vậy. Bên dưới các chữ, tận thẳm sâu của con chữ là cảm nhận vi tế của thơ.