Nửa vầng trăng

御佛に尻むけ居れば月涼し   
Mihotoke ni shirimuke oreba tsuki suzushi
Shiki

Quay lưng lại Ngự Phật
hiện sinh
vầng trăng lạnh

Vầng trăng tròn thường biểu đạt ý nghĩa viên mãn, một tầng giác ngộ tối thượng. Không phải hướng tới Phật, mà là quay lưng lại với Phật mới giác ngộ ra một vầng trăng viên mãn trên trời. Nếu cứ quay mặt vào với Phật thì không bao giờ thấy được vầng trăng ở trên bầu trời. Gốc của từ oreba (oru) là "cư", có nghĩa là ở, yên.

Khi tôi tới Kamakura, tình cờ tôi thấy một nửa vầng trăng vào buổi chiều, trên nền trời xanh thẳm. Trời vẫn còn rất sáng. Một nửa vầng trăng có nghĩa là còn xa mới tới viên mãn. Bài haiku của Shiki không cho biết vầng trăng trên bầu trời đấy tròn hay khuyết, nhưng tôi luôn nghĩ là vầng trăng tròn. Quay lưng lại với Phật để thấy viên mãn. Shiki không cho biết hình dạng của vầng trăng nhưng ông lại cho biết đó là vầng trăng lạnh. Viên mãn phải chăng là một sự lạnh lùng, không còn nồng ấm của hơi thở con người? Không còn là con người nữa thì viên mãn để làm gì? Để là một vầng trăng lạnh lẽo ư?

Đến bây giờ trăng vẫn cứ còn xanh,
Cứ một nửa, như đời anh, một nửa,
Nhưng trăng sẽ tròn đầy, trăng sẽ...

Trăng viên mãn cuối trời đêm đêm em có nhớ ?
Mặt trăng từng khuất nửa ở trong nhau. 
                 Hoàng Hữu