"người với tính cô đọng của thơ và tính chân thành của văn đã vẽ nên phong cảnh bị tước quê hương"
(Giải thưởng Nobel 2009)Đôi cùm lạnh lẽo
Một người đàn ông đầu bạc bé nhỏ đi ven công viên. Trên các ngọn cây.
Người đàn ông đầu bạc bé nhỏ đi đôi bốt nặng trịch như đôi cùm lạnh lẽo.
Người đàn ông đầu bạc bé nhỏ dắt chơi áo vét tả tơi, con chó xác xơ và hai chai sữa.
Người đàn ông đầu bạc bé nhỏ dừng lại giữa các ngọn cây cao. Ông lắng nghe.
Gió lùa mái đầu ông lên.
Gió lùa mái đầu ông xuống.
Gió lùa mái đầu ông lên và xuống.
Herta Müller
Kalte Bügeleisen
Ein kleiner grauer Mann geht am Parkrand. Oben in den Bäumen.
Der kleine graue Mann hat zwei harte Schuhe wie zwei kalte Bügeleisen an
Der kleine graue Mann führt einen faulen Rock, einen leeren Hund und zwei Flaschen Milch spazieren.
Der kleine graue Mann bleibt stehn zwischen den hohen Bäumen. Er horcht.
Der Wind treibt seine Schädeldecke auf.
Der Wind treibt seine Schädeldecke zu.
Der Wind treibt seine Schädeldecke auf und zu.
(lấy từ Barfüssiger Februar: Prosa)
Mạn phép bác copy :) Xin cảm ơn
ReplyDeletexin phep copy.
ReplyDeleteBên blog bạn Marcus có một bản dịch khác http://marcuscello.blogspot.com/2009/10/hoi-chung-herta-muller.html?showComment=1255149286107#c116137067807627940.
ReplyDeleteCá nhân tôi (không đọc được bản gốc) thì thích bản dịch của bác hơn :)
Tôi nghĩ rằng ở đây có quan điểm về dịch thơ khác nhau. Nhưng khi dịch bài thơ này tôi nghĩ về một chế độ toàn trị. Có người cũng có quan điểm giống như tôi khi cho rằng bài thơ này nói về con người trong chế độ toàn trị, một cái bóng ("Người đàn ông đầu bạc bé nhỏ dừng lại giữa các ngọn cây cao. Ông lắng nghe") (xem:
ReplyDeletehttp://books.google.com/books?id=7vKP_s83U1MC&pg=PA49&dq=%22Der+kleine+graue+Mann+bleibt%22#v=onepage&q=%22Der%20kleine%20graue%20Mann%20bleibt%22&f=false )
Mạn phép có ý kiến với bác Đông A. Theo em thì đoạn văn trên không phải là thơ, mà là văn xuôi, rút trong tập "Tháng hai chân đất" của tác giả này. Ngoài ra, đầu đề bài này theo em là "Những chiếc bàn là nguội" chứ không phải cái cùm. Nghe như thế gợi hơn nhiều chứ ạ! Còn một số chi tiết em không đồng ý với bác, chỉ là vì nếu đọc nhiều tác phẩm của bà này hơn thì sẽ dịch khác!
ReplyDeleteTên sách cho biết là prose, nhưng tôi cho rằng đó là prose poetry. Thật khó đưa ra định nghĩa chặt chẽ để phân biệt đâu là prose, đâu là prose poetry. Nhưng ở bài prose trên hình tượng cô đọng và từ lặp lại như thơ, và không giống như cấu trúc truyện ngắn (lại nảy sinh ra vấn đề truyện ngắn có cấu trúc như thế nào). Nếu gọi là văn xuôi thì không rõ là loại văn xuôi gì (nó cũng khó gọi là tản văn).
ReplyDeleteChỉ là vấn đề tôi không thấy trong tiếng Việt có ai gọi đôi giầy cứng như hai chiếc bàn là nguội, trong khi đấy lại có gọi giầy nặng như cùm, hay giầy cứng như mo nang. Mo nang tôi không thấy thích hợp bằng cùm. Việc so sánh giầy với bàn là không phải là một hình tượng sáng tạo hay liên tưởng sáng tạo của Mueller hay của bài prose này, mà chỉ là cách nói bình thường trong đời sống, tuy nó là một hình tượng liên tưởng. Do đó mà tôi dịch như vậy. Tôi không quan niệm phải dịch chính xác từ thành từ, và tôi thấy rất là kỳ cục, ít nhất trong cảm nhận của tôi, ví dụ như ở blog Marcus dịch là:
Gió xua mái đầu ông mở ra.
Gió xua mái đầu ông đóng vào.
Gió xua mái đầu ông mở ra đóng vào.
Bởi vì trong tiếng Việt người ta không nói mái đầu mở ra hay đóng vào. Bất cứ sự phân tích nào, liên tưởng hay hình tượng hay ẩn dụ, không cần phải chỉ một cách tường tận trong thơ.