Kim lộ mai

Hoa này có tên gọi là kim lộ mai (kin-ro-bai, theo cách đọc của người Nhật). Lộ là giọt móc, tức là giọt sương do hơi nước bám vào cây cỏ tạo thành, kim là vàng. Hoa mai sương vàng, có lẽ "vàng" bổ nghĩa cho "mai sương", bởi vì hoa có màu vàng. Tên khoa học của hoa là Potentilla fruticosa var. rigida, cùng một chi với cây dâu dại, do đó rất dễ lẫn hoa của chúng. Lá cây kim lộ mai thường là một cụm 5 lá, còn lá cây dâu dại là 3 lá. Quảng quần phương phổ có chép hai loại hoa mai vàng, một loại là kim mai, và loại kia là kim lũ mai. Kim lũ mai trong tiếng Nhật cũng gọi là kinrobai, do vậy cũng dễ lẫn kim lộ mai với kim lũ mai. Không rõ kim mai trong Quảng quần phương phổ có phải là kim lộ mai không.

Bài haiku sau của Basho:

ume ga ka ni notto hi no deru yamaji kana

Bản dịch của tôi:

Hương mai tỏa
Cùng với mặt trời mọc
Con đường núi

Bài haiku này không nói về kim lộ mai, mà chỉ nói về một thứ cây mai chung, có hương. Thứ mai có hương có lẽ là cây mai thân mộc, khác với kim lộ mai là cây thân thảo. Trên con đường núi, vầng mặt trời xuất hiện trong cùng lúc hoa mai tỏa hương. Ở đây có một sự bất định, hương mai khiến mặt trời xuất hiện hay mặt trời xuất hiện khiến hoa mai tỏa hương. Hương mai bắt đầu lan tỏa như vầng mặt trời vừa mới ló lên trên con đường núi. Khi mặt trời lên cao, mặt trời trở nên chói lóa và hương mai cũng hết. Có nghĩa là giữa hương mai và vầng mặt trời buổi sớm có một mối tương quan mật thiết. Đó là sự vi diệu của một sớm mai trên núi.