Hoa tử dương

Hoa này có tên khoa học là Hydrangea macrophylla f. normalis. Về nguyên tắc có thể gọi là hoa tú cầu. Tú là thêu ngũ sắc, cầu là hình cầu. Hoa có nhiều màu sắc khác nhau cho nên gọi là "tú". Nhưng tôi không gọi hoa này là tú cầu, vì hình dạng bông hoa không hẳn có hình cầu như những hoa tú cầu khác, chẳng hạn như hoa Hydrangea macrophylla. Tôi gọi hoa này theo kiểu người Nhật gọi, tử dương hoa (tên đầy đủ là ngạch - tử dương hoa, gaku - ajisai). "Tử" là màu tím xanh, "dương" là đối nghĩa với "âm". Có thể hình dung "dương" như là mặt trời. Một mặt trời tím xanh. Hoa có hình thù rất hay. Vòng ngoài là các bông hoa to có bốn cánh, bên trong là những hoa và nhụy có hình dạng khác hẳn.

Basho có bài haiku sau:

ajisai ya katabira toki no usu asagi

Tôi dịch như sau:

Hoa tử dương nở
Tiết mặc áo mát
Xanh lam

Hoa tử dương nở vào mùa hè. Tiết trời nóng nực. Những chiếc áo kimono mỏng được mang ra mặc có màu xanh phớt tím, như những bông tử dương đang đua nở. Nhà thơ không cho biết ai đang mặc những chiếc kimono mỏng manh xanh tím làm dịu mát mùa hè oi ả. Nhưng tôi hình dung ra các cô gái thanh xuân trong một ngày hè nóng bức. Cái nóng bức không còn ở đây. Chỉ còn những màu xanh tím dịu mát, như hoa tử dương đang nở, như những thanh xuân tươi trẻ trong làn áo mát mắt ngày hè.