Hoa súng

Có lẽ không ai không biết những câu thơ này "Xuân du phương thảo địa / Hạ thưởng lục hà trì / Thu ẩm hoàng hoa tửu / Đông ngâm Bạch tuyết thi", thú vui bốn mùa của người xưa. Mùa hạ là mùa hoa sen, hoa súng nở. Hoa súng ở Việt Nam có rất nhiều, cũng đủ màu cung bậc. Hoa súng cũng dễ phân biệt với hoa sen. Hoa súng không nhô cao trên mặt nước như hoa sen. Lá hoa súng có xẻ rãnh chữ V, còn lá hoa sen tròn kín, không xẻ rãnh nào. Tiếng Việt phân biệt hoa sen, hoa súng rất phân minh và rạch ròi. Hoa súng trong chữ Hán là "thụy liên", tức là hoa sen ngủ. Có tên như vậy vì hoa súng đến tối thì cụp lại như đi ngủ. Nhưng mà tôi nghĩ hoa sen cũng cụp vào buổi tối [vì chợt nhớ tới bài thơ tôi thuộc lòng hồi còn nhỏ, lúc còn chưa biết đọc: ...Lạ thung thổ mồi tìm chẳng được / Trở ra về thấy nhện giăng tơ / Mảng vui chơi bắt nhện nào ngờ / Trời hôm tối hoa sen cụp lại ...], chẳng biết có đúng không? Tôi chẳng phân biệt nổi khi nào thì dùng "liên", "hà" hay "phù dung". Đây là trường hợp mà tôi thấy tên hoa trong tiếng Việt rõ ràng hơn hẳn tên hoa trong chữ Hán.

Lưu Quang Vũ có câu thơ về hoa súng:

Nghe hoa súng bờ ao se sẽ nở
Da diết lòng hương dịu tự vườn cau...

Chế Lan Viên có bài thơ Màu hoa súng tím:

Màu hoa súng ấy như cơn đau không dám khóc
Chỉ lặng yên sắc tím để mà đau
Người đời chỉ biết màu sen anh đỏ rực
Còn nỗi buồn hoa súng tím biết cho đâu.

Nói đến hoa súng không thể không nhớ tới các bức tranh hoa súng của Monet. Tôi nhớ ở d'Orsay có treo bức tranh hoa súng của Monet. Hồi qua đấy tôi có mua mấy tấm poster tranh hoa súng của Monet về treo, khổ bé tí như giấy A4. Vĩnh viễn chẳng bao giờ có tiền để có thể chơi tranh thật. Hội họa luôn dành cho những người giàu. Tiếc là chưa có dịp đi thăm vườn nhà của Monet.