Hoa cúc

Mùa đông có hoa cúc dù giá lạnh vẫn tươi tắn lạ lùng. Hoa cúc có cực kỳ nhiều loại, biết tên gọi của chúng thật không dễ vì đa phần chúng vẫn được gọi đơn giản là hoa cúc. Bông hoa cúc trong ảnh thuộc loại có tên gọi là "đại cúc". Đó là loại cúc mà mỗi cây được trồng sao cho chỉ nở đúng một bông rất lớn. Đại cúc lại có nhiều loại khác nhau. Hoa cúc trong ảnh là loại "quản vật cúc" (kudamono-giku).  Quản vật cúc là loại đại cúc có cánh hoa dài, tỏa ra thành từng cánh một. Quản vật cúc lại có các loại có biệt danh khác nhau tùy theo màu sắc nhưng tôi không rõ cách đặt biệt danh. Các loại cúc này đều được người trồng chứ không mọc hoang dã ngoài tự nhiên.

Basho có bài haiku sau:

shira giku yo shira giku yo haji naga kami yo naga kami yo

và bản dịch của tôi:

Bạch cúc, bạch cúc
hổ thẹn tóc dài
tóc dài

Bài haiku này có cấu trúc rất lạ. Shira là bạch, giku là cúc, haji là sỉ, naga là trường, kami là phát. Bông cúc trắng có những cánh hoa khiến người ta liên tưởng tới những lọn tóc trắng. Tóc trắng là tuổi già. Đa thọ đa nhục. Tóc trắng dài là một nỗi hổ thẹn về tuổi già. Ngắm bông cúc trắng nở và nỗi hổ thẹn về tuổi già xộc tới. Bạch Cư Dị khi ngắm hoa cúc vàng thì lại cảm thấy "Bạch đầu ông nhập thiếu niên trường", ông già đầu bạc nhập vào một đám thiếu niên.