Trần Hưng Đạo dạy đánh trận gì?

Mấy hôm nay thấy nhiều người bán tán, liệu thời Lý Trần ta có đánh trận bằng ngựa, hay chỉ biết dùng thuyền. Chưa cần giở sách vở, tôi lấy làm lạ, giả sử bên địch dùng ngựa, bên ta dùng thuyền thì có đánh nhau được không? Tôi không biết có kiểu đánh nhau như vậy không? Đánh trận bằng ngựa hay bằng thuyền đâu có phải chỉ phụ thuộc vào một bên. Đối phương dùng ngựa, thì đánh lại tất nhiên cũng phải dùng ngựa. Tuy nhiên vì chiến tranh là cuộc chiến tổng hợp, nên cho dù có đánh nhau bằng ngựa thì vẫn có thể dùng thuyền để chuyển quân, chuyển lương. Nhưng đánh trực diện thì vẫn phải sử dụng quân đồng loại.

Đại Việt sử ký toàn thư chép: "Quốc Tuấn lại sưu tập binh pháp các nhà, làm thành Bát quái cửu cung đồ, đặt tên là Vạn Kiếp tông bí truyền thư". Đáng tiếc, Vạn Kiếp tông bí truyền thư đã thất truyền, nhưng Bát quái cửu cung đồ tất nhiên là trận bộ binh dùng ngựa. Tôi chưa bao giờ nghe thấy có Bát quái cửu cung đồ cho thủy trận. Vậy Trần Hưng Đạo dạy tướng sĩ đánh trận bộ binh làm gì nếu nước Việt ta toàn chơi thủy trận?

Tuy Vạn Kiếp tông bí truyền thư đã thất truyền, nhưng lời tựa của Trần Khánh Dư vẫn còn lưu lại trong Toàn thư. Lời tựa có đoạn: "Cho nên trận nghĩa là "trần", là bày ra, là khéo léo. Ngày xưa, Hoàng Đế lập phép tỉnh điền để đặt binh chế. Gia Cát xếp đá sông làm bát trận đồ, Vệ Công sửa lại làm thành Lục hoa trận. Hoàn Ôn lập ra Xà thế trận có vẽ các thế trận hay, trình bày thứ tự, rõ ràng, trở thành khuôn phép. Nhưng người đương thời ít ai hiểu được, thấy muôn đầu ngàn mối, cho là rối rắm, chưa từng biến đổi.  Như Lý Thuyên có soạn những điều suy diễn của mình, những người đời sau cũng không hiểu ý nghĩa. Cho nên Quốc công ta mới hiệu đính, biên tập đồ pháp của các nhà, soạn thành một sách, tuy ghi cả những việc nhỏ nhặt, nhưng người dùng thì nên bỏ bớt chỗ rườm rà, tóm lược lấy chất thực".

Ôi những kẻ giỏi phán! Chỉ có mỗi giở sách ra mà xem mà cũng không xong.

Tái bút: Ai bảo ngựa Việt Nam nhỏ bé hơn ngựa Mông Cổ thì cứ gang họng chúng ra cho tôi.